در سالهای اخیر، دانشمندان شواهدی از میزان قابل توجهی آب در سطح مریخ و زیر سطح آن کشف کرده‌اند. اما این فقط اندکی از سرگذشت آب در این همسایه‌ی سیاره‌ای زمین است. پژوهش‌هایی که ماه جاری در نشریه‌ی Nature Scientific Reports منتشر شده، نشان می‌دهد که سیلاب عظیم باستانی می‌تواند ویژگی‌های سطحی سیاره‌ سرخ و حتی آب‌وهوای آن را تغییر داده باشد. موضوعی که درک ما را از گذشته‌ مریخ بسیار دگرگون می‌کند. در ادامه این مطلب از مجله دلتا درباره این تحقیقات جدید می‌خوانید.

دانشمندان دانشگاه کرنل و مؤسسه فناوری کالیفرنیا که این پژوهش را انجام داده‌اند گمان می‌کنند که یک سیلاب عظیم باستانی از برخورد شهاب‌سنگ به مریخ در حدود ۴ میلیارد سال پیش آغاز شده است. طبق بیانیه‌ی این پژوهش، این برخورد می‌تواند گرمای کافی برای ذوب شدن مخازن یخی مریخ، آزاد شدن بخار آب جو و ایجاد ابرهای طوفانی سراسری را در سیاره ایجاد کرده باشد.

در این رویداد برخوردی عظیم، کربن دی‌اکسید و متان آزاد شد که ضمن ترکیب با بخار آب برای مدتی کوتاه، آب‌وهوایی گرم و مرطوب را در مریخ ایجاد کرده است. این امر منجر به ایجاد باران‌های سیل‌آسا در سراسر سیاره شده است.

تصاویر قبلی از عوارض موج‌مانند در سطح مریخ نشان می‌داد که این سیاره در گذشته سیلی فاجعه‌بار را تجربه کرده است. اما اکنون نتیجه نهایی طبق آنچه که دانشمندان با استفاده از داده‌های مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا در پژوهش تازه شناسایی کردند، نشان می‌دهد که این سیلاب حدود ۴ میلیارد سال پیش دهانه‌ی گیل مریخ را فراگرفته است. مریخ‌نورد کنجکاوی که هشتمین سال فعالیت خود را سپری کرده و هم‌اکنون در ارتفاعات «دهانه‌ی گیل» (Gale Crater) به کاوش مشغول است، در این خصوص داده‌های رسوبی مهمی تهیه کرده است.

این سیلاب عظیم سطح مریخ را به صورت موج‌هایی از سنگ و گردوغبار به طول ۱۰ متر درآورده است. آب جاری در سطح مدت‌هاست که از میان رفته اما دانشمندان حدس می‌زنند که وقوع سیل نشان می‌دهد که این سیاره در آن زمان قابل سکونت بوده است.

«آلبرتو فیرن» (Alberto Fairén) یکی از نویسندگان پژوهش و متخصص نجوم از دانشگاه کرنل، در مقاله‌ی منتشر شده گفت: «اوایل مریخ از نظر زمین‌شناختی یک سیاره‌ی بسیار فعال بوده است. این سیاره شرایط لازم را برای حمایت از وجود آب مایع در سطح داشته است و روی زمین، جایی که آب وجود دارد، حیات وجود دارد.»

در حالی که این داده‌ها با استفاده از مریخ‌نورد کنجکاوی به‌دست آمده است، این کاوشگر چشم‌انتظار همتای دیگر خود، مریخ‌نورد پشتکار است که در ماه بهمن به سیاره‌ی سرخ می‌رسد و فضل تازه‌ای از کاوش‌ها را با استفاده از ابزارهای علمی جدید خود در مریخ آغاز می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: برای مطالعه بیشتر مطلب «خشک شدن اقیانوس های مریخ با طوفان‌های ویران کننده» را بخوانید.