اولین جراحی رباتیک در ایران با سامانه «جراحی از راه دور» در بیمارستانهای امامخمینی (ره) و سینا انجام شد.
سامانه جراحی رباتیک از راه دور دارای دو بخش مجزا است. بخش اول کنسول جراحی است که توسط جراح هدایت میشود. بخش دوم رباتهای جراح کنار بالین بیمار هستند.
روش کار سامانه به این صورت است که کنسول جراحی در یک بیمارستان نصب میشود. سپس رباتهای جراح به فاصله هفت کیلومتر در بیمارستان دیگر عمل جراحی را انجام میدهند. این دو بخش از طریق یک ارتباط مخابراتی بر بستر اینترنت به یکدیگر متصل میشوند.
فرآیند عمل به این صورت است که جراح در کنسول جراحی قرار میگیرد. سپس از طریق دستههایی که در اختیار دارد عمل جراحی از راه دور را هدایت میکند.
در جراحی رباتیک تصویر داخل شکم توسط رباتهای جراح مستقر در بالین بیمار گرفته شده و به کنسول ارسال میشود. جراح با دیدن تصویر داخل شکم بیمار، عمل جراحی را شروع کرده و رباتهای جراح را هدایت میکند.
هر حرکتی که توسط دستان جراح در کنسول جراحی انجام شود، همزمان توسط رباتهای جراح داخل شکم بیمار اجرا میشود.
مزیتهای جراحی رباتیک
در این عمل تبدیل شکافهای بزرگ ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتری، برای ورود دستان جراح به شکم بیمار به ۵ میلیمتر کاهش میابد.
از مزایای مهم این جراحی، افزایش دقت و کیفیت جراحی و کاهش خطاهای پزشکی است. و دلیل آن، قابلیت حذف لرزش دستان جراح توسط سامانه رباتیک و قابلیت مقیاس گذاری حرکت دستان است.
در این حالت، چنانچه جراح دست خود را در کنسول جراحی یک سانتیمتر حرکت دهد. ابزار جراحی در داخل شکم بیمار، یک میلیمتر حرکت خواهد کرد. در نتیجه خطاهای حرکتی به یک دهم کاهش پیدا میکند.
امکان انجام جراحی رباتیک به صورت نشسته، کاهش خستگی جراح، امکان جراحی با فاصله از بیمار و حفظ سلامت جراح در برابر بیماریهای عفونی،گازهای بیهوشی، تشعشعات تصویربرداری و گاز دی اکسید کربن از دیگر مزایا این جراحی رباتیک است.
مدیرعامل شرکت دانش بنیان، بر امکان تغییر موقعیت بیمار حین عمل بدون توقف جراحی، انتقال حس لامسه از بدن بیمار به دستان جراح، استفاده از ابزارهای یکبار مصرف ۵ میلیمتری، کاهش قیمت دستگاه و هزینه تعمیر و نگهداری آن به یک سوم نمونه خارجی میتوان تاکید میکند.
از این ربات جراح در بیمارستان سینا، بیمارستان امام خمینی(ره) و بیمارستان شریعتی در مرحله آموزشی و مطالعات پیش بالینی استفاده میشود. عمدتا در جراحیهای حفره شکمی، لگن و قفسه سینه کاربرد دارد.
تاکنون ۷ الی ۸ عمل جراحی از راه دور روی حیوان با این سامانه رباتیکی انجام شده است. تمام این اعمال جراحی موفقیتآمیز بوده و اکنون حیوانات زنده هستند. در حال حاضر به جز ایران کشورهای آمریکا، آلمان، چین و ایتالیا به این فناوری دسترسی دارند.
پیشنهاد مطالعه: مطلب درمان حیرت انگیز زخمها با بانداژ الکترونیکی! را در مجله دلتا بخوانید.